Meubelstoffen zijn tegenwoordig in alle soorten, maten en varianten verkrijgbaar. Naar soorten vezels worden er drie hoofdgroepen onderscheiden:
Meubelstoffen van natuurlijke materialen
Meubelstoffen van halfsynthetische materialen
Meubelstoffen van synthetische materialen
Wol is de meest voorkomende dierlijke vezel en is afkomstig van het schaap. De vezel van wol is zeer dun en heeft de vorm van een hol buisje waar lucht in zit. Door de schubjes aan de zijkant laat wol zich mooi vervormen. Wanneer wol te warm wordt, krimpt het in elkaar of treedt er vervilting op. Wol is een sterk materiaal en laat zich goed reinigen. Tevens is het goed te bewerken en neemt het pigment goed op. De vezels zijn circa 10 tot 15 cm lang.
Mohair wordt vervaardigd van het haar van de angorageit en is de meest duurzame dierlijke vezel. Mohairvezels zijn sterk en bezitten een hoge slijtvastheid. De vezels munten uit door hun elasticiteit, kleurechtheid en hun kreukherstellend en vuilafstotend vermogen. De laatste eigenschap is te danken aan het vetgehalte van de vezels. Het materiaal is sterker dan schapenwol, maar krimpt en vervilt ook.
Natuurzijde wordt vervaardigd uit het coconspinsel van de zijderups. Zijde is de sterkste natuurlijke vezel die er bestaat.
De bekendste stoffen die gemaakt worden uit plantaardige vezels zijn katoen en linnen. Ze zijn vaak mooi van kleur en uiterlijk en sterk. Beide stoffen hebben de eigenschap te kreuken en te pletten, maar dat is voor veel mensen juist de charme van deze stoffen.
Katoen wordt gewonnen uit het vruchtpluis van de katoenplant. Na het plukken en het verwijderen van de zaden, wordt het katoen gesponnen, waarna het verwerkt kan worden. Katoen heeft van nature een draaiing in de vezel zitten, waarvan een klein stukje vezel geen schubben heeft. Wanneer het materiaal nat wordt, wordt het juist sterker. Katoen is niet zo makkelijk te vervormen als wol. Het product is van oorsprong een beetje dof, de glans ontstaat door de lichtinval. Het katoen is goed te bewerken, maar verschiet van kleur door lichtinval. Dit is snel en goed waarneembaar.
Linnen is een zeer sterke, plantaardige vezel die voortkomt uit de bast van een vlasplant. Door zijn lange vezelstructuur en hoge gehalte aan wasachtige bestanddelen heeft linnen een mooie glans. Vlas heeft een mindere draaiing dan katoen. De structuur is grover en heeft verdikkingen. Linnen is nog sterker dan katoen en heeft nog meer kreukvorming.
Viscose is uitgevonden door de Akzo in Arnhem. De viscosevezel wordt kunstmatig, via een chemische procedure vervaardigd uit vezels van houtcellulose. Hiertoe wordt eerst het hout verpulverd en vervolgens in een stollingsbad vermengd met chemicaliën. De vezel die zo ontstaat, staat ook bekend als kunstzijde, celvezel of rayon. Viscose is de goedkoopste, maar ook een minder sterke vezel. Daarom wordt het materiaal vaak vermengd met katoen (60% katoen en 40% viscose.). Andere nadelen van viscose zijn dat het erg brandbaar is en dat het fluweelachtige oppervlak gevoelig is voor aanraking en vocht. Na een aantal dagen gebruik zullen de kussens bekleed met een gladde viscose chenille bekleding, een ‘shabby’ uiterlijk krijgen. Dit geeft een veranderlijke en marmerachtige uitstraling, karakteristiek voor viscose en linnen.
Wanneer de pool van een stof met viscose nat wordt, moet het vochtige gebied zo snel mogelijk drooggemaakt worden met bijvoorbeeld een haardroger. Daarna de pool opborstelen zodat deze weer gaat oplichten. Strijk nooit de juiste zijde (bovenzijde) van de stof.
Synthetische vezels worden vervaardigd uit producten van de olie- en chemische industrie. De chemische vloeistof wordt door kleine gaatjes geperst en wordt onmiddellijk hard. Zo ontstaan er harde draden. De synthetische vezels zijn sterk en bezitten een hoge slijtvastheid. Met sommige reinigingsmiddelen moet men oppassen, aangezien zijde vezels kunnen aantasten.
Nylon is een afvalproduct van ruwe olie. Het is een zeer sterk materiaal en wordt vaak verwerkt met katoen of touw. Wanneer het materiaal warm wordt gaat het plakken. Nylon heeft weinig last van water en is goed te verven.
Polyester is een gladde, ronde vezel waarin vaak al kleine zwarte puntjes voorkomen (geen mattering). Bij het afknippen van de vezel zal op deze plaats de vezel platter worden. Polyester wordt veel gebruikt als mengvezel bij katoen, wol en viscose.
De acrylvezel is in verschillende doorsneden te vinden: de ronde vorm, de boonvorm, de haltervorm en de gelobde vorm. Bij de drie laatste vormen is een schijnlumen aanwezig. Vaak vertonen de vezels ook spleetjes in de lengterichting.
Polyamide bestaat meestal uit een rechte vezel, die eventueel gematteerd kan worden. Er bestaat ook een getextureerde vezel. Deze vezel heeft een grotere elasticiteit en is volumineuzer. Polyamide wordt, gemengd met wol, veel gebruikt in gordijnen en meubelbekleding.
Bij velours zijn miljoenen vezeluiteinden (de polen) rechtop of liggend geweven, afhankelijk van het type stof en de verwerkte materialen. In gebruik is het mogelijk dat de pool enigszins gaat liggen, waardoor de stof plaatselijk lichter of donkerder van kleur wordt. Dit noemt men het pletten of het shading effect. Dit effect kan verholpen worden door regelmatig te borstelen, maar velen vinden dit juist de charme van veloursstoffen.
Mohairvelours bevat 70% tot 100% mohair, is sterk en heeft een grote veerkracht. Het is vuilafstotend en vervuilt minder dan andere vezels. Mohairvelours is verkrijgbaar in vele effen en gedessineerde uitvoeringen. Bij deze stof kan pletten of shading optreden.
Deze 100% synthetische poolstof heeft een grote slijtvastheid en is gemakkelijk in het onderhoud. Ook hier kan pletten en shading optreden. Synthetische stoffen zijn in vele effen en gedessineerde uitvoeringen leverbaar. Stoffen die gemaakt zijn met grote percentages polipropyleen zullen veel vuil aantrekken en daardoor slecht schoon te maken zijn.
Bij linnenvelours zijn de poolgarens samengesteld uit gesponnen vlas. Het is een sterke, maar niet veerkrachtige vezel, waardoor de pool in het gebruik plat gaat liggen. Bij wrijven neemt de pool altijd de gekozen richting aan, waardoor een levendige vleug ontstaat.
Ondanks een niet veerkrachtige pool plet katoenvelours niet of nauwelijks, omdat het zeer dicht geweven en kort van pool is. De stof voelt prettig aan en is leverbaar in vele kleuren en dessins, maar is minder kleurecht en vervuilt sneller dan bijvoorbeeld mohair of synthetische velours. Veelal hebben deze stoffen een vuilafstotende bewerking ondergaan.
Het poolgaren van wollen velours bestaat geheel of gedeeltelijk uit scheerwol. Deze stof munt, evenals mohair, uit in elasticiteit, kleurechtheid en vuilafstotend vermogen. Deze laatste eigenschap is te danken aan het vetgehalte van de vezel. Ook hier kan pletten en shading optreden.
Hierbij bestaat de pool uit een lus of een doorgesneden lus. Wollen epling heeft dezelfde eigenschappen als wollen velours.
Chenille stoffen zijn platweefsels die op jacquard weefgetouwen worden vervaardigd in vele dessins, kwaliteiten en samenstellingen. Daarbij worden poolgarens van chenille toegevoegd om de stoffen een rijkere uitstraling te geven. Deze doorgaans getwijnde chenille garens staan in alle willekeurige richtingen, waardoor ze in het gebruik plat gaan liggen en zitindrukkingen duidelijk te zien zijn. Chenille stoffen zijn ontvankelijk voor vuil en vet en minder sterk dan bijvoorbeeld mohair of synthetische materialen. Vooral de lichte kwaliteiten en kleuren geven doorgaans snel een sterke verarming te zien.
Bouclé stoffen hebben bijna dezelfde uitstraling als chenille stoffen. Er wordt echter gebruik gemaakt van een andere weeftechniek, waardoor de stof zich sneller herstelt van pletten en een veel grotere slijtweerstand heeft. Evenals chenille stoffen zijn bouclé stoffen gevoelig voor vuil en vet.
Jacquard geweven gobelinstoffen zijn platweefsel stoffen die in vele kwaliteiten, dessins en kleuren worden vervaardigd op zogenaamd jacquard weefgetouwen. In jacquard stoffen worden vaak verschillende garens verwerkt zoals katoen, polyamide, viscose etc. De levensduur wordt in belangrijke mate bepaald door de dichtheid van de weeftechnieken, het aantal bindingen per cm2 en de verwerkte materialen, veelal een mix van katoen en synthetische vezels.
Voor cretonne stoffen wordt als basis meestal katoen of linnendoek gebruikt. Hierop heeft men door diverse druktechnieken een onuitputtelijk aantal dessins en kleuren weten te realiseren. Deze stoffen zijn echter gevoelig voor vuil en vet en hebben daarom vaak een vuilafstotende behandeling ondergaan. De levensduur is sterk afhankelijk van de kwaliteit van het doek en type stoffering. Een softe stoffering wordt aanbevolen. Vooral de lichte kwaliteiten en de opdrukken met goud, zilver en parelmoer geven doorgaans een sterke verarming te zien en zijn vaak alleen voor decoratief gebruik geschikt.
Als basis voor lamous wordt een geweven of gebreid gronddoek gebruikt, waarop een synthetische ‘non woven’ laag wordt geperst. Het typische uiterlijk van lamous verkrijgt men door op de stof losse vezels te strooien en deze door persing in de stof te verankeren. Door regelmatig borstelen blijft deze stofsoort zijn optimale uiterlijk behouden. Lamous is erg makkelijk te reinigen. Zelfs hardnekkige vlekken als rode wijn of verf zijn eenvoudig te verwijderen. Na iedere behandeling met een in schoon water bevochtigde, zachte doek nawrijven en laten drogen. Geen föhn of hete lucht gebruiken.
De samenstelling van de courtisane stofkwaliteit bestaat uit 100% polyamide met een gronddoek van 33% katoen.
Zorine is een microvezel suède met een lange vezellengte. Hierdoor voelt de stof zacht en soepel aan. In het gebruik kan, net als bij echte suède het geval is, de kwaliteit wat ruwer worden. Dit komt doordat de vezels dan van richting veranderen. Dit is geen pilling, maar een eigenschap van microvezel die gemakkelijk te verhelpen is met een dubbelzijdige suèdeborstel met aan de ene kant kopernaaldjes en aan de andere kant rubberen “haren”. Deze zijn onder andere te verkrijgen bij schoenwinkels. U kunt de stof in alle richtingen borstelen, als de laatste beweging maar altijd met de haarinrichting mee is.
Alcantara is een nieuwe microvezelstof die een geheel nieuwe dimensie heeft gegeven aan de wereld van bekledingsmaterialen. Alcantara is een Japanse uitvinding, maar de stof wordt geproduceerd in Umbrië in Italië en heeft daar ook zijn naam vandaan. De fabrieksnaam is de merknaam geworden en heeft inmiddels een magische klank verworven. Het geheim van Alcantara schuilt in de combinatie van comfort, duurzaamheid en praktische bruikbaarheid. Alcantara wordt vervaardigd uit microfibers, samengesteld uit polyester (67%), polyurethaan (23%) en katoen (10%). De vezels zijn ruim 200 keer dunner dan de vezels van wol. Deze uiterst dunne microfibers geven Alcantara haar zachtheid en fluwelige bovenlaag, maar staan ook borg voor een hoge slijtvastheid en de mogelijkheid het materiaal te reinigen. Een andere eigenschap van Alcantara is dat het door het gebruik na verloop van tijd gaat pillen. Zie voor meer informatie het hoofdstuk Typische meubelstofeigenschappen, pilling.
De eigenschappen van meubelstoffen zijn sterk afhankelijk van het type garen, de stofconstructie en de eventuele nabehandeling. Een viertal natuurlijke eigenschappen komt echter voor bij de meeste stoffen: shading, plooivorming, pletten en pilling.
Met shading of poolomloop wordt het ontstaan van schijnvlekken bedoeld. Deze grillige vlekken zien eruit alsof er met water op de stof is gemorst. Op de betreffende plaatsen liggen de polen niet overal in dezelfde richting. Afhankelijk van waar men naar het stofoppervlak kijkt, met de vleug mee of in de vleug, lijkt de stof donkerder van kleur. Met verkleuring heeft shading verder niets van doen. Het is een optisch effect dat verandert met de plaats van de waarnemer ten opzichte van de stof. Ondanks veel wetenschappelijk onderzoek is nog niet vastgesteld hoe shading ontstaat. Shading wordt internationaal door de meubelbranche niet als fabricagefout gezien.
Een nieuw stoffen zitmeubel is in het begin nog strak en steriel. Het heeft enige tijd nodig om gezellig en uitnodigend te worden. Door gebruik ontstaat er een légère effect, oftewel plooivorming. Dit komt voort uit de natuurlijke rek die in de stof aanwezig is. Tevens passen vulling en vering zich in de beginfase aan en lopen ca. 10% in stramheid terug om uiteindelijk op ongeveer 85% van de nieuwwaarde constant te blijven. In de praktijk resulteert dit in goed waarneembare plooivorming op alle gestoffeerde meubelen.
Als gevolg van lichaamswarmte, gewicht en vocht kunnen stoffen (met name velours) gaan pletten. Bij pletten is het belangrijk om tijdig de bewuste plaats met stoom te behandelen of deze gedurende een half uur met een vochtige doek te bedekken, waarna in beide gevallen de stof met een zachte borstel, egaal met de vleug mee, moet worden opgeborsteld (niet toepassen bij synthetische stoffen.) Daarna tenminste 6 uur laten drogen (oppassen met te hoge temperaturen bij chenille, polyacryl en polyamide).
Zogenaamde pilling wordt veroorzaakt door losse vezeltjes die door draaiende beweging gaan vilten of klitten. Het is een verschijnsel dat op den duur verdwijnt. Met een pluizenkam (verkrijgbaar bij de drogist) wordt over het algemeen een goed resultaat geboekt. Als een lus is stukgetrokken, trek deze dan nooit uit, maar werk deze naar de achterzijde van de stof. Bij poolweefsel (weefsel waarbij de draadjes omhoog staan) nooit vuile plekken eruit krabben; u trekt dan de pool eruit. Men kan de duurzaamheid en de eigenschap van een stof niet relateren aan de prijs. Zo zijn er dure stoffen en stoftypen waarbij in het gebruik bovenstaande eigenschappen optreden.